Chat Control verdwijnt van de agenda mede onder druk van Open Vld

De Europese Commissie en een aantal lidstaten zetten al twee jaar druk om ‘Chat Control’, een verordening die alle privéberichten van Europese burgers zou laten controleren op beelden van kindermisbruik, goedgekeurd te krijgen. “De meest kwetsbaren in onze samenleving verdienen bescherming, maar het doel heiligt de middelen niet. Privacy is een fundamenteel recht en als liberalen moeten we de eerste zijn om dat te verdedigen”, benadrukt partijvoorzitter van Open Vld Eva De Bleeker.

Meer lidstaten beginnen te twijfelen over hoe er wordt omgegaan met privacy
“Het voorstel dat nu op tafel ligt is het digitale equivalent van het briefgeheim afschaffen, waarbij een ambtenaar elke brief controleert alvorens hij in de enveloppe wordt gestoken en opgestuurd. De enveloppe met de brief mag dan bij de post niet zijn geopend, maar toch is de inhoud bekend bij een derde partij. De ambtenaar weet namelijk wat er in de brief staat. Per brief kan de overheid niet meekijken in uw privécommunicatie, waarom dan wel online?”, vraagt Eva De Bleeker.

Normaal zou er deze week worden gestemd in de Raad over ‘Chat Control’, maar de stemming is van de agenda gehaald. Er wordt verwacht dat het voorstel niet de nodige meerderheid zal halen vanwege kritische opmerkingen van verschillende lidstaten. België behoort daar ook bij, maar ons land zal zich op expliciete vraag van Open Vld onthouden bij een eventuele stemming. Door de meerderheidsregel in de Raad komt een onthouding feitelijk overeen met een tegenstem. “Het is positief dat meer Europese lidstaten onze mening onderschrijven. We kunnen niet toestaan dat de Europese Unie de deur opent naar een systeem van massasurveillance. Meer staatscontrole ondermijnt onze fundamentele rechten, zoals onze privacy, en dat heeft nog nooit geleid tot een veiligere samenleving”, stelt Eva De Bleeker.

‘Chat Control’ is een hellend vlak
Concreet wil het voorstel ervoor zorgen dat applicaties waarbij berichten worden versleuteld, zoals WhatsApp en Signal, preventief privéberichten controleert op beelden van kindermisbruik. Bij versleuteling is de inhoud van berichten enkel leesbaar voor de zender en ontvanger. Het zorgt ervoor dat privécommunicatie vertrouwelijk blijft. Door de nieuwe wetgeving zou er een derde partij zijn die de inhoud van privéberichten kan bekijken, waardoor de versleuteling die achteraf gebeurt de facto nutteloos is.

Open Vld sluit zich dan ook aan bij het oordeel van de Europese waakhonden, de Europese Toezichthouder voor Gegevensbescherming en het Europees Comité voor Gegevensbescherming. Zij zijn bijzonder kritisch. Volgens hen is ‘Chat Control’ een inbreuk op de essentie van de fundamentele vrijheden, waaronder privacy en de eerbiediging van het privéleven, zoals beschreven in het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie. De wetgeving is volstrekt disproportioneel, want alle privécommunicatie van alle burgers worden gecontroleerd op mogelijke beelden van kindermisbruik. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen wie wel en wie niet verdacht is.

“Chat Control opent de deur naar een surveillancemaatschappij door een systeem te creëren waar elke autoritair regime jaloers op zou zijn. Wie zegt dat het systeem later niet wordt gebruikt voor andere zaken? Als de controle over dit systeem in verkeerde handen komt, dan kan het gebruikt worden om minderheden en dissidenten op te sporen en te vervolgen”, waarschuwt Eva De Bleeker.

Zoeken naar andere oplossingen
Overigens is het naïef om te denken dat wie kinderen misbruikt en die beelden wil delen, dat op Whatsapp of Signal zal blijven doen of dat zelfs op dit moment doet. Beelden van kindermisbruik zullen op andere kanalen circuleren, wat nu al gebeurt, zoals op het darkweb. Die digitale omgevingen doen niet mee aan de Europese wetgeving en omzeilen zo heel het systeem. „Hoewel het doel is om kindermisbruik te bestrijden, zal dit systeem gewone burgers géén privacy meer hebben, terwijl echte criminelen makkelijk kunnen uitwijken naar andere kanalen buiten het zicht van deze wetgeving”, stelt Eva De Bleeker.

Open Vld is bereid om constructief mee te denken over manieren om de strijd tegen kindermisbruik te versterken, maar enkel op een manier die het recht op privacy respecteert. Het uitgangspunt moet steeds zijn dat privacy een fundamenteel recht blijft, ook in andere dossiers waarin Open Vld zich zal blijven inzetten om fundamentele rechten te waarborgen. „De bescherming van kwetsbare groepen is belangrijk, maar mag nooit leiden tot het opofferen van de rechten van alle burgers”, besluit de partij.