Meer actie nodig om langdurig werklozen te activeren
Recent onderzoek van de Universiteit Gent brengt de moeilijkheden in kaart om mensen te activeren die al langer inactief zijn. De studie maakt duidelijk dat werkgevers toch soms erg twijfelen om iemand na een periode inactiviteit aan te nemen, tenzij er een goede reden is, bijvoorbeeld dat er een opleiding gevolgd is, en als ze niet te lang heeft geduurd. Volgens Vlaams Parlementslid Tom Ongena moet de Vlaamse regering meer actie ondernemen om enerzijds lange periodes van inactiviteit te vermijden en anderzijds werkgevers te overtuigen om inactieven aan te nemen. Ongena: “Lange inactiviteit mag geen excuus zijn om niet aan de slag te gaan. Moeilijk gaat ook. Betrek de lokale besturen bij hun activering.”
Het Vlaamse Gewest telde in 2024 gemiddeld 208.909 werkzoekenden zonder werk(open definitie) (WZW). Dat zijn er 6,2% meer dan in 2023. De helft van die mensen zijn al langer dan 1 jaar werkloos. Maar liefst 30% ofwel zo’n 62.000 mensen zijn zelfs langer dan twee jaar inactief. Dat betekent dat er meer langdurige werklozen zijn die twee jaar inactief zijn dan mensen die 1 tot 2 jaar inactief zijn (20%).
Op zich is het al eerder bekend dat hoe langer je inactief bent, hoe moeilijker de terugkeer naar de arbeidsmarkt soms kan zijn. De UGent heeft daar nu dieper onderzoek naar gevoerd bij 163 Vlaamse selectieverantwoordelijken. Men heeft gevraagd om fictieve sollicitanten te beoordelen die recent niet werkten, met willekeurig toegewezen redenen voor hun inactiviteit, zoals het volgen van een opleiding, het uitvoeren van zorgtaken of langdurige ziekte. Daaruit blijkt dat het niet onmogelijk is, maar dat niet elke werkgever even vlot overtuigd geraakt. Er is wel degelijk een negatieve perceptie ook rond inactiviteit en zeker langdurige inactiviteit. Wanneer de inactieve een opleiding heeft gevolgd, wordt er vaak milder geoordeeld.
Vlaams Parlementslid Tom Ongena ging hierover in gesprek met bevoegd Minister Zuhal Demir met de vraag welke acties zij ging nemen. De minister verwees daarbij vooral naar bestaande projecten en de rol van de VDAB. Er zouden meer bemiddelaars komen de komende jaren bij de VDAB.
Ongena pleit ervoor ook om andere paden te bewandelen dan diegene die al bewandeld zijn en tot de huidige, vaak teleurstellende, resultaten hebben geleid. In plaats daarvan breekt Ongena een lans om beter en intensiever samen te werken met lokale besturen. Dat kan vooral werken voor een bepaalde groep mensen, die geen uitkering krijgt en die eigenlijk nooit gewerkt heeft en de arbeidsmarkt nooit belangrijk heeft gevonden. Als je die wilt bereiken, dan ga je die lokale besturen echt actief moeten betrekken. Lokale besturen kennen vaak de context beter en hebben een beter zicht op de situatie.
Vlaams Parlementslid Tom Ongena (Open Vld) benadrukt: „Het is cruciaal dat we samen met lokale besturen een krachtig front vormen tegen langdurige werkloosheid. Door hen de nodige middelen en ondersteuning te bieden, kunnen we ook die moeilijk activeerbare groep langdurige werklozen ook aan de slag krijgen. Lange inactiviteit mag geen excuus zijn om niet aan de slag te gaan. Moeilijk gaat ook.”
Open Vld blijft daarnaast ook pleiten voor het behoud en het écht verplichten van de gemeenschapsdienst. Op die manier kunnen lange perioden van inactiviteit toch zinvol ingevuld worden met ervaringen die werkzoekenden sterker zullen maken op de arbeidsmarkt.